Bệnh viêm âm đạo | Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị dứt điểm

Trong bài viết này, Foelliekorea xin được gửi đến các bạn độc giả những thông tin về một căn bệnh phụ khoa khác mà chị em rất hay gặp phải – Bệnh viêm âm đạo. Hãy cùng tìm hiểu để hiểu về bệnh viêm âm đạo, cách nhận biết và phòng tránh bệnh nhé! 

Bệnh viêm âm đạo là gì?

Âm đạo là một bộ phận đặc trưng của nữ giới, đóng vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản của nữ giới.

Vị trí: âm đạo nằm ở vị trí dưới lỗ niệu đạo và trên hậu môn, nằm bên trong các thành môi nhỏ. Đa số ở cửa âm đạo được bảo vệ bởi các môi âm hộ và màng trinh.

Cấu tạo: âm đạo được cấu tạo bởi các mô thành hình dạng ống, bắt đầu từ âm hộ và kết thúc tại tử cung, tạo nên một hình ống kéo dài.

Chức năng của âm đạo:

• Âm đạo là bộ phận quan trọng để thực hiện chức năng sinh sản ở nữ giới. Âm đạo có khả năng đàn hồi và co giãn tốt, cho phép điều chỉnh kích thước gấp nhiều lần so với kích thước thông thường, do vậy có khả năng kết hợp với cơ quan sinh dục nam khi giao hợp, thúc đẩy quá trình thụ tinh và thực hiện chức năng sinh sản.
• Đồng thời khi bị kích thích, âm đạo thúc đẩy quá trình bài tiết dịch âm đạo, giảm ma sát tại niêm mạc âm đạo, giúp cho quá trình giao hợp trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, dịch âm đạo còn có khả năng làm sạch âm đạo, bảo vệ âm đạo khỏi sự xâm nhiễm của các vi khuẩn gây bệnh.
• Âm đạo là nơi giúp kinh nguyệt lưu thông và thoát ra ngoài theo chu kỳ kinh nguyệt.
• Âm đạo là bộ phận trung gian trong hệ thống cơ quan sinh dục nữ giới. Thông qua âm đạo có thể chẩn đoán và thăm khám các bộ phận khác của phụ nữ để hỗ trợ điều trị trong quá trình trị liệu.

Theo thống kê của các tổ chức nghiên cứu y tế, khoảng 80% phụ nữ bị viêm âm đạo ít nhất một lần trong đời. Bệnh lý này xuất hiện tỷ lệ cao ở người đã quan hệ tình dục hay nữ giới trong độ tuổi sinh sản; tuy nhiên vẫn có thể gặp ở đối tượng chưa quan hệ tình dục.

Viêm âm đạo là bệnh lý xảy ra do sự xuất hiện của các vi nấm, vi khuẩn, trùng roi hay ký sinh trùng gây bệnh tại đường âm đạo, gây nên các tình trạng viêm nhiễm tại cơ quan sinh dục này.

Căn bệnh này không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng làm ảnh hưởng tới đời sống sinh hoạt hàng ngày và có nguy cơ làm suy giảm chức năng sinh sản. Hiểu rõ về căn bệnh này sẽ giúp chúng ta ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị hiệu quả nhất tình trạng viêm âm đạo.

Phân loại các bệnh viêm âm đạo

Hiện nay hệ thống phân loại các trường hợp viêm âm đạo dựa trên nguyên nhân gây ra bệnh:

• Viêm âm đạo do nấm men
• Viêm âm đạo do vi khuẩn
• Viêm âm đạo do Trichomonas
• Viêm âm đạo do bệnh lý

Hoặc dựa trên tình trạng bệnh lý có thể phân chia thành viêm âm đạo có nhiễm trùng và viêm âm đạo không có nhiễm trùng.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết bệnh viêm âm đạo

Môi trường âm đạo có pH khoảng 4.5, chứa một lượng lớn hệ thống vi sinh vật có lợi, bao gồm cả vi khuẩn và vi nấm, có vai trò chống đỡ lại các tác nhân gây bệnh. Khi pH môi trường có sự biến động lớn là điều kiện thuận lợi để các vi khuẩn và vi nấm có hại xâm nhập vào, gây mất cân bằng hệ vi sinh vật, gây ra tình trạng viêm nhiễm âm đạo.

Viêm âm đạo do nấm men:

• Loại nấm men gây bệnh chủ yếu tại cơ quan sinh dục nữ là nấm Candida.
• Vi nấm candida có hình bầu dục hoặc hình tròn, kích thường từ 2 cho đến 5 µm, thường được tìm thấy tại đường sinh dục và đường tiêu hóa trong cơ thể con người.
• Candida thường sinh sống tại niêm mạc âm đạo và phát triển mạnh mẽ khi môi trường pH âm đạo bị biến đổi bất thường, gây ra viêm âm đạo.

Dấu hiệu viêm âm đạo do nấm men:

• Tăng tiết khí hư, khí hư có màu trắng đục, thể chất đặc nhầy dính, khi khô tạo cục vón hoặc tạo thành mảng bám.
• Xuất hiện triệu chứng ngứa rát, sưng đỏ tại vùng kín.
• Đau sau khi giao hợp.
• Nước tiểu đục.
• Gặp khó khăn khi đi tiểu: tiểu khó, tiểu buốt.

Viêm âm đạo do vi khuẩn:

• Vi khuẩn Lactobacillus là một trong những vi khuẩn có lợi quan trọng giữ cân bằng cho hệ vi sinh vật tại đường âm đạo.
• Trong trường hợp nồng độ vi khuẩn Lactobacillus giảm đi sẽ tạo điều kiện cho nhiều vi khuẩn khác xâm nhập. Khi số vi khuẩn gây hại nhiều hơn lượng vi khuẩn có lợi sẽ gây ra tình trạng viêm âm đạo và khiến bệnh ngày càng nặng hơn.
• Một số vi khuẩn gây bệnh đường âm đạo thường gặp bao gồm Gardnerella vaginalis, Prevotella, Porphyromonas.

Dấu hiệu viêm âm đạo do vi khuẩn:

• Tăng tiết khí hư, khí hư có màu trắng đục, thể chất đặc nhầy dính, khi khô tạo cục vón hoặc tạo thành mảng bám, tạo mùi khó chịu tại vùng kín.
• Lượng khí hư rất nhiều, bám quanh thành âm đạo.
• Gặp khó khăn khi đi tiểu: tiểu khó, tiểu buốt.
• Xuất hiện các triệu chứng khó chịu, ngứa, sưng đau và đỏ ở vùng kín.
• Dịch lẫn máu sau khi quan hệ tình dục.

Viêm âm đạo do Trichomonas:

Trùng roi Trichomonas vagis thường ký sinh tại âm đạo, được tìm thấy trong dịch tiết âm đạo, tại các nếp gấp trong niêm mạc; ở tử cung, buồng trứng hoặc vòi trứng chúng cũng có thể ký sinh để phát triển; lây lan qua đường tình dục.

Trichomonas vagis tại âm đạo gây viêm nhiễm đường âm đạo, làm xuất hiện các triệu chứng:

• Tăng tiết khí hư, khí hư có màu xanh hoặc màu vàng, có thể có bọt, thể chất loãng, mùi hôi khó chịu.
• Đau khi đi tiểu và khi hoạt động tình dục.
• Đau bụng dưới.
• Đau vùng kín sau khi quan hệ.
• Vùng kín đau, ngứa và bị sưng đỏ.

Viêm âm đạo cũng có thể do cơ thể gặp biến đổi nội tiết. Theo nghiên cứu ghi nhận người mắc hội chứng sinh dục mãn kinh có tỷ lệ lớn khiến âm đạo bị kích thích và gây viêm. Trong giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ, nồng độ estrogen suy giảm, làm giảm quá trình bài tiết dịch âm đạo khiến âm đạo khô hạn, đồng thời làm cho lớp niêm mạc bị mỏng đi, khiến nó dễ gặp các kích ứng hơn bình thường.

Đối tượng mắc bệnh đái tháo đường hoặc phụ nữ đang trong thai kỳ thường có nồng độ glycogen tăng hơn mức bình thường, sau chuyển hóa khiến nồng độ acid tại âm đạo tăng, làm rối loạn pH môi trường, khiến có các vi khuẩn vi nấm có hại xâm nhập gây viêm âm đạo.

Nguyên nhân gây viêm âm đạo cũng có thể xuất phát do những thói quen sinh hoạt chưa đúng trong sinh hoạt hàng ngày:

• Vệ sinh vùng kín không đúng cách: vệ sinh chưa sạch sẽ, sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, thụt rửa quá sâu gây tổn thương niêm mạc.
• Quan hệ tình dục không an toàn.
• Thực hiện các thủ thuật y tế có nguy cơ cao gây tổn thương vùng âm đạo: đặt vòng tránh thai, nạo phá thai.
• Sử dụng các dung dịch vệ sinh có tính tẩy rửa mạnh, sử dụng sản phẩm gây kích ứng vùng kín.
• Sử dụng thuốc kháng sinh không đúng liều lượng, thời gian, lạm dụng thuốc trong thời gian dài; sử dụng thuốc tránh thai, thuốc steroid.
• Sử dụng nội y kém thông thoáng, nhỏ so với cơ thể cũng là một trong những nguyên nhân gây viêm âm đạo.
• Sức đề kháng của cơ thể suy giảm mà không được hỗ trợ phục hồi.

Triệu chứng bệnh viêm âm đạo

Một số triệu chứng của bệnh viêm âm đạo điển hình được ghi nhận gồm có: vùng kín xuất hiện mùi hôi khó chịu, tăng tiết khí hư và màu sắc khí hư thay đổi, xuất huyết đường âm đạo không rõ nguyên nhân, ngứa ngáy vùng kín, gặp khó khăn khi đi tiểu.

Vùng kín xuất hiện mùi hôi khó chịu:

• Viêm âm đạo là do sự xâm nhập của các vi khuẩn, vi nấm hoặc trùng roi tại đường âm đạo, khi các vi sinh vật này phân hủy sẽ gây ra mùi hôi khó chịu tại vùng kín, gây ảnh hưởng tới sinh hoạt thường ngày của chị em phụ nữ.
• Mùi khó chịu thường nghiêm trọng hơn sau khi quan hệ tình dục.

Tăng tiết khí hư và khiến cho màu sắc – kết cấu khí hư thay đổi:

• Tùy vào nguyên nhân gây viêm âm đạo mà màu sắc và thể chất của khí hư có thể thay đổi khác nhau.
• Nhìn chung, sự có mặt của các vi sinh vật gây hại khiến cho mất cân bằng hệ vi sinh vật tại âm đạo khiến niêm mạc bị kích thích mạnh mẽ, do đó kích thích quá trình bài tiết dịch âm đạo nhiều hơn theo cơ chế tự bảo vệ của cơ thể.
• Viêm âm đạo do nấm men sẽ tiết ra khí hư có màu trắng đục, thể chất đặc nhớt dính, khi khô tạo cục vón hoặc tạo thành mảng bám.
• Còn khi tác nhân gây bệnh là trùng roi Trichomonas, khí hư có màu xanh hoặc màu vàng, có thể có bọt, thể chất loãng, mùi hôi khó chịu.
• Huyết trắng sẽ có màu đục, xám, nhớt dính, mùi hôi tanh khó chịu do các vi khuẩn chủng Porphyromonas gây bệnh tại đường âm đạo.

Xuất huyết đường âm đạo không rõ nguyên nhân:

• Đây là một triệu chứng nghiêm trọng của bệnh lý viêm âm đạo.
• Âm đạo bị chảy máu bất thường. Đặc biệt cũng có thể thấy hiện tượng chảy máu sau khi quan hệ tình dục.
• Khi bị vi sinh vật tấn công, niêm mạc trở nên yếu ớt và bị kích thích, quá trình giao hợp gây đau đớn và có thể gây tổn thương tới niêm mạc và gây ra tình trạng chảy máu vùng kín.

Vùng kín khó chịu, ngứa ngáy:

• Sự mất cân bằng hệ vi sinh vật tại môi trường âm đạo khiến nồng độ các vi khuẩn vi nấm có hại tăng cao.
• Độc tính của chúng gây kích thích lớp niêm mạc và làm giảm sức đề kháng của cơ thể, cơ chế tự bảo vệ cũng vì đó mà suy yếu dần. Khi niêm mạc bị kích ứng mạnh sẽ bị sưng đỏ, ngứa ngáy (thường là những cơn ngứa âm ỉ, kéo dài, chia thành các đợt và ngày càng nghiêm trọng hơn).
• Một số biểu hiện khác dễ nhận thấy khác như xuất hiện lớp chất màu trắng tại cửa âm đạo, xuất hiện mụn nước.

Nước tiểu có thể dính vào vùng niêm mạc đang bị tổn thương gây viêm nhiễm nặng hơn, khiến cho các triệu chứng đau rát trở nên dữ dội hơn mỗi lần đi tiểu tiện.

Khi bạn gặp một hoặc nhiều trong những triệu chứng trên, bạn nên tới cơ sở y tế gần nhất để gặp bác sĩ tư vấn, để điều trị bệnh viêm âm đạo càng sớm càng tốt.

Điều trị bệnh viêm âm đạo

Chẩn đoán bệnh viêm âm đạo

• Mẫu xét nghiệm: dịch tiết tại âm đạo.
• Phương pháp xét nghiệm: phân tích dưới kính hiển vi và nuôi cấy trong môi trường phù hợp.
• Thời gian chẩn đoán: Nhanh
• Kết quả: Tùy thuộc vào sự có mặt của các chủng vi khuẩn, vi nấm hay trùng roi Trichomonas mà kết luận được nguyên nhân gây viêm âm đạo của bệnh nhân.

Điều trị viêm âm đạo bằng liệu pháp dân gian

Hiện nay có nhiều bài thuốc dân gian khác nhau dùng để uống hoặc dùng để vệ sinh bên ngoài vùng kín để hạn chế sự phát triển của vi sinh vật. Các liệu pháp dân gian này điều trị tốt làm giảm các triệu chứng tuy nhiên không điều trị triệt để được nguyên nhân gây bệnh.

Một số loại thảo dược thường được sử dụng là những thảo dược chứa hoạt chất có tính kháng khuẩn kháng viêm tốt như lá trầu không, lá hung chanh, gừng,…

Phương pháp này chỉ thích hợp khi bạn mới bị hoặc tình trạng bệnh của bạn ở mức độ nhẹ.

Điều trị viêm âm đạo bằng phương pháp dùng thuốc

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà lựa chọn những đơn thuốc khác nhau cho bệnh nhân:

• Viêm âm đạo do nấm men: Sử dụng các thuốc diệt nấm như Miconazole hay Clotrimazole theo kê đơn của bác sĩ.
• Viêm âm đạo do vi khuẩn: sử dụng Metronidazol với liều 500- 1000 mg mỗi ngày, sử dụng tối thiểu trong vòng một tuần.
• Viêm âm đạo do trùng roi Trichomonas: Điều trị bằng Tinidazole hoặc Secnidazole. Có thể phối hợp thuốc diệt trùng roi với các thuốc diệt nấm và kháng khuẩn để nâng cao hiệu quả của phác đồ điều trị.

Hiện nay điều trị viêm âm đạo có thể dùng thuốc uống và thuốc đặt.

• Thuốc uống thường là thuốc nhóm kháng sinh, gây tác dụng toàn thân, có công dụng chống viêm, ức chế sự phát triển của vi khuẩn, không cho vi khuẩn có hại tiếp tục xâm nhập vào đường âm đạo.
• Thuốc đặt thường cho hiệu quả cao và nhanh chóng hơn do có tác dụng tại chỗ, loại bỏ được hầu hết các tác nhân gây bệnh, rút ngắn thời gian điều trị.

Phương pháp dùng thuốc thích hợp điều trị viêm âm đạo trong giai đoạn đầu và chưa có biến chứng.

Điều trị viêm âm đạo bằng phương pháp ngoại khoa

Phương pháp này thường được sử dụng khi phương pháp dùng thuốc không đem lại hiệu quả như mong muốn. Các phương pháp ngoại khoa có hiệu quả điều trị cao, thời gian điều trị ngắn, không gây tác dụng phụ tới cơ quan khác trong cơ thể, tiêu diệt tận gốc nguyên nhân gây bệnh.

Hai phương pháp ngoại khoa chủ yếu hiện nay là liệu pháp ozone và kỹ thuật xâm lấn tối thiểu:

• Liệu pháp Ozone: sử dụng dụng cụ y tế chuyên dụng đưa vào âm đạo (khu vực bị viêm nhiễm, nhiễm trùng) để tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như ecoli, nấm candida, trichomonas, và một số các vi sinh vật khác.
• Kỹ thuật xâm lấn tối thiểu: sử dụng thiết bị y tế để điều trị mà không gây đau đớn, hạn chế tổn thương, cân bằng lại môi trường pH của âm đạo, hầu như không gây ra tác dụng không mong muốn cho cơ thể.

Điều trị viêm âm đạo bằng phương pháp không dùng thuốc

Viêm nhiễm ngoại khoa cũng cần điều trị bằng cách áp dụng các phương pháp không dùng thuốc để tăng hiệu quả:

• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ và sử dụng nguồn nước sạch, hợp vệ sinh.
• Sử dụng quần áo thoáng khí và vừa phải so với cơ thể.
• Quan hệ tình dục an toàn.
• Lưu ý trong quá trình điều trị viêm âm đạo:
• Khi nhận thấy các triệu chứng, bệnh nhân nên đến bệnh viện thăm khám càng sớm càng tốt.
• Sử dụng thuốc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc khi không có đơn của bác sĩ điều trị.
• Không sử dụng rượu bia trong quá trình điều trị.
• Không tự ý thay đổi liều thuốc khi không có sự cho phép của bác sĩ.
• Phối hợp các phương pháp dùng thuốc và phương pháp không dùng thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bệnh viêm âm đạo có thể điều trị khỏi không?

Viêm âm đạo là một căn bệnh không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng để lâu có thể gây ra các biến chứng và gây tổn thương tới các cơ quan xung quanh như viêm cổ tử cung, viêm lộ tuyến, làm ảnh hưởng tới chức năng sinh sản.

Tuy nhiên, căn bệnh này nếu được điều trị sớm và kịp thời thì có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Do vậy, ngay khi nhận thấy những dấu hiệu và triệu chứng của căn bệnh này, bạn nên tới cơ sở y tế để tham gia chẩn đoán xét nghiệm ngay lập tức, tránh bỏ lỡ thời gian vàng để điều trị bệnh.

Phòng ngừa bệnh viêm âm đạo

Hiểu rõ về bệnh giúp chúng ta có những biện pháp phòng ngừa viêm âm đạo tốt nhất:

• Vệ sinh sạch sẽ vùng kín, đặc biệt là trong chu kỳ đèn đỏ hoặc sau khi quan hệ tình dục.
• Sử dụng nguồn nước đảm bảo hợp vệ sinh.
• Quan hệ tình dục an toàn.
• Giữ cho vùng kín luôn khô thoáng và sạch sẽ.
• Không sử dụng các dung dịch vệ sinh có hoạt tính mạnh.
• Không sử dụng các chất kích thích như rượu, bia; hạn chế ăn đồ cay nóng.
• Tránh căng thẳng, lo âu, stress, áp lực công việc kéo dài.
• Xây dựng thói quen thăm khám phụ khoa định kỳ.
• Sử dụng quần có chất liệu cotton để tăng sử thoáng khí và hút ẩm tốt, tránh tạo môi trường để vi sinh vật phát triển.

Trên đây là những thông tin về bệnh viêm âm đạo và cách phòng tránh, điều trị bệnh hiệu quả. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn độc giả. Hãy đón đọc nhiều hơn những bài viết của chúng tôi để có thể hiểu rõ hơn về các bệnh phụ khoa mà phụ nữ có thể mắc phải và cách nhận biết chúng nhé!

Xem thêm: [Chi tiết A-Z] Viêm lộ tuyến cổ tử cung có nguy hiểm không? Cách điều trị